Module 'folk' slaat aan bij volwassenen

15 JANUARI 2013 Het nieuwe jaar werd bij het vak Algemene Muziekcultuur voor volwassenen goed ingezet met luchtige, vrolijke klanken van folkmuziek. Deze module ‘folk’ viel duidelijk in de smaak; zo blijkt uit dit verslag van een van de cursisten, Marc Renckens.

Onze muzieklerares AMC en muziekgeschiedenis Rose-Marie Hendrikx, die er altijd in slaagt om ons mooie culturele muzikale voorstellingen aan te bieden, heeft ons ook nu weer weten te strikken voor een aperitiefconcert in het Michielshof van Achel op zondag 6 januari ‘13. En we kunnen haar daar alleen maar dankbaar voor zijn want het was puur genieten.

Wat stond er op het programma?   Naragonia
Een duo, gevormd door het koppel Pascale Rubens en Toon Van Mierlo,  dat ons voor de voorstelling al imponeerde met een hele kapstok vol doedelzakken van allerhande formaten en vormen. Ook een stel diatonische accordeons een  viool en een sopraansaxofoon stonden klaar.

Zij brachten met deze instrumenten volkse muziek ten gehore. En ondanks de verschillend specifieke karakters van deze instrumenten wisten zij deze instrumenten toch mooi in balans met elkaar te laten klinken, met de nodige muzikaliteit, ritme, dynamiek, sfeer, gevoelsmatigheden.
Tussendoor werden we getrakteerd op een korte uitleg over de instrumenten die ze bespeelden. Het was een gevarieerd programma waarbij de twee muzikanten zelf duidelijk genoten van het spel en dit genieten ook naar het publiek wisten over dragen. Het uitbundig applaus op het einde leverde ons nog een extra nummertje op, een polka.

Donderdagavond kregen we van Toon nog meer uitleg over deze ‘volkse muziek’ waarvoor blijkbaar niet direct een definitie gegeven kan worden. Wat typisch is aan volkse muziek is de lage bourdontoon die steeds klinkt tijdens het hele stuk. Er worden veelal op oude instrumenten gespeeld die dikwijls niet chromatisch maar modaal klinken. Het is muziek die redelijk eenvoudig is met korte duidelijke thema’s die weliswaar repetitief zijn, maar telkens met een andere melodische variatie gespeeld worden. Het is misschien ook niet verwonderlijk dat op deze muziek gedanst werd/wordt. Het waren typische groepsdansen.
Volksmuziek werd hier overgedragen van generatie op generatie maar helaas nauwelijks op papier vastgelegd. Hierdoor is er wel menige informatie verloren gegaan. Gelukkig heeft men getracht om deze muziek alsnog zoveel mogelijk te reconstrueren en vast te leggen op basis van informatie van oudere mensen en instrumenten die her en der (al dan niet beschadigd) boven water kwamen.
Opvallend is dat er veel elementen zijn die invloed hebben gehad op deze muziek. Veel hangt samen met plaatsgebonden tradities.
Om ons op de proef te stellen werden getrakteerd op het beluisteren van fragmenten. Met de daarop volgende de quizvraag “waar komt deze muziek vandaan?”
We werden ondergedompeld in de wereld van de voornaamste tradities, de specifieke instrumenten en de daarbij horende folk, beginnende bij Bretagne, Auvergne, Zweden en eindigend bij Ierland.
Zo te horen waren de oren van Toon al dikwijls te dicht bij de oorverdovende tonen van sommige van zijn doedelzakken geweest want de muziek stond soms erg luid. Toon wees zuinig met je oren hoor!

Typische Ierse instrumenten zijn de viool, het accordeon, de fluit, en de uilleann pipes. Als leerling slagwerk voeg ik er de bodhrán nog aan toe. Een typisch Iers slaginstrument maar dat dient niet om op te blazen, daardoor heeft Toon dat vermoedelijk vergeten te noemen ;-)
De  muziek staat centraal in de Ierse cultuur. In veel pubs vind je dan ook live muziek. Men beweert dat je de Ieren het beste leert kennen in de pubs. Een Iers gezegde luidt dan ook:  “Laat een Ier nooit alleen als hij drinkt, want dan mis je het mooiste!” Dit werd bevestigd door Toon, die naar mijn gevoel, daar ook al eens zijn beste beentje voorgezet heeft.
De verschillende instrumenten werden nog wat dieper onder de loep genomen (soms zelfs een beetje te diep als hij het over schapen en blaaspijpjes had, zij die daar waren weten wel waarom).
Ik vind het altijd boeiend om meer te vernemen over instrumenten. Het zijn op zich allemaal kunstwerken, dat fascineert mij uitermate. De uitleg over zowel de diverse doedelzakken als het diatonisch accordeon hebben een diepe indruk op mij achtergelaten. Voor het bespelen van een diatonische accordeon of een uilleann pipe moet je echt wel talent hebben, dat is duidelijk. Daarom een dikke proficiat voor Pascale en Toon.
Marc Renckens